مراحل ساخت مساجد – گنبدسازی|گلدسته سازی|ساخت گنبد و گلدسته

گنبد سازی — گلدسته سازی — گنبد سازی در تهران — گنبد سبک — گلدسته سازی در تهران — گنبد فلزی — روکش گنبد|ساخت گنبد|گنبد استیل

گنبد نور
09102551167

مراحل ساخت مساجد

ساخت مساجد در شماره های پیشین در مورد جایگاه و اهمّیت ساخت و بناء مسجد و آثار فرهنگی و اجتماعی آن مطالبی بیان گردید و در این شماره نیز به ویژگیهایی که لازم است در ساخت و بناء مسجد لحاظ گردد می پردازیم.

از آنجا که محیطهای مختلف، ابعاد زمین مسجد و نیازهای دینی ـ اجتماعی مناطق گوناگون یکنواخت نیست، در اینجا سعی می شود ویژگیهایی که در بهبود وضعیت مساجد براساس نیازمندیها می تواند مؤثر باشد، مطرح گردد تا بانیان خیر و متولیان ساخت مساجد این ویژگیها را در نظر داشته و برای مهندسین طرّاح بیان کنند. و با توجّه به شرائط خاصّ موجود حتی الامکان این ویژگیها را در نظر گرفته و نسبت به اجرای آن اهتمام ورزند.
الف. انتخاب مکان

در ساخت و بناء مساجد مسائل بسیاری لازم است رعایت شود که در اینجا به مواردی اشاره می شود.
تعیین جایگاه مسجد

یکی از مسائل مهمّی که توجه به آن ضروری است، تعیین نوع مرکزیت مسجد می باشد. در زمان پیامبر صلی الله علیه و آله مسجد النّبی به عنوان مسجد جامع و اصلی مدینه شناخته می شد. و در محله های گوناگون هم مساجد کوچکی وجود داشته که با اذان مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله ، در آن مساجد هم اذان می گفتند و نماز اقامه می کردند. در معماریهای گذشته بلاد اسلامی هم، از جمله در ایران این چنین بود، که مسجد بزرگی بعنوان مسجد جامع ساخته می شد، و مساجد کوچکی در اطراف آن با فاصله بنا می گردید. این امر زمینه ساز آن بود که مردم از سویی برای اجتماعات بزرگ در مسجد جامع گرد آیند و از سوی دیگر برای عبادت از مساجد کوچک نزدیک محل سکونت استفاده کنند و نمازهای پنجگانه را در مسجد بخوانند و به دلیل فاصله زیاد مساجد بزرگ، از ثواب نماز در مسجد محروم نمانند.

امروز نیز لازم است بانیان و مسجد سازان جایگاه مسجد مورد نظر خود را مشخص کنند که آیا مسجد جامع نیاز است یا مساجد فرعی، که نگرش به هر یک، مقتضیات خاصّ خود را دارد.

پس از تعیین انتظار اجتماعی از مسجد، به تناسب باید مسائل مختلفی را که بیان می شود در نظر گرفته و در معماری آن لحاظ کنند، لیکن موارد بسیاری از ویژگیها در بنای همه مساجد باید مورد توجّه باشد.
محل مسجد

در انتخاب مکان مسجد مسائلی باید لحاظ شود که اکنون به مواردی می پردازیم.

1. مکان مسجد از جهت حلّیت و عدم اختلاف در مورد زمین باید مورد دقت قرار گیرد، زمینهایی که در بین مردم شبهه داشته باشد و یا اینکه صاحبان زمین در واگذاری آن طیب خاطر نداشته باشند، برای ساخت مسجد مناسب نبوده و همواره این شبهه در اذهان مؤمنین خلجان ایجاد می کند.

2. مسجد باید در مرکز زندگی نمازگزاران احداث شود تا مردم به راحتی بتوانند به مسجد تردد کنند و از معنویت آن بهره جویند.

3. زمین در حدّی پیش بینی شود که در دراز مدّت برای توسعه مسجد، مکان کافی وجود داشته باشد.

4. بهتر است مسجد به طایفه، گروه و یا دسته خاصّی تعلّق نداشته باشد که همه مردم با رغبت در مسجد حضور یابند.

5. شایسته و بلکه بایسته است که مسجد نزدیک محلهای زشت، غیرنظیف، بدبو، نفرت انگیز و خوفناک نباشد. گاهی مسجد را کنار غسالخانه و یا قبرستان بنا می کنند که به شدّت از جاذبه آن می کاهد. در اینجا توجه به روایتی اهمیّت انتخاب مکان مناسب برای مسجد را مشخص می کند.

«عَنْ سُماعَةِ بْنِ مِهْران انَّهُ سَأَلَ اَبا عَبْدِاللّه علیه السلام عَنْ زیارَةِ الْقُبُورِ وَ بَناءِ الْمَساجِدِ فیها فَقالَ اَمّا زیارةُ القُبُورِ فَلا بَأْسَ بِها ولایُبْنی عِنْدَها مَساجِدُ؛(1)

سماعه از امام صادق علیه السلام در مورد زیارت قبر و ساخت مسجد در مجاورت قبور سؤال کرد. حضرت فرمودند: زیارت قبر اشکال ندارد ولیکن نزد آنها مسجد بنا نشود.»

6. اطراف مسجد حتی الامکان دارای جاذبه و فضای مذهبی باشد. گاهی دیده می شود کسبه و مغازه داران کنار مسجد و یا همسایگان آن افرادی ناباب بوده و با وضعیت و شئون مسجد ناسازگارند.
ب. ساخت مسجد

گنبد سازی/گلدسته سازی/گنبد و گلدسته/قیمت گنبد و گلدسته

در زمان رسول اللّه صلی الله علیه و آله مسجد پیامبر صلی الله علیه و آله محل انجام کلیّه امور حکومتی بود. حضرت در آن مسجد محلهای متعددی را برای فعالیتهای خاص در نظر گرفته بودند که امروزه در محل هر یک از آنها ستونی قرار دارد و به نام آن شناخته می شود.

مثلاً استوانة الوفود محل ملاقات پیامبر صلی الله علیه و آله با قبائل و گروههایی بود که برای دیدار آن حضرت به مدینه می آمدند.

در مکان خاصّی امیرالمؤمنین علی علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و آله پاسداری می کرد که در جای آن استوانة الحرس یعنی ستون پاسداری قرار دارد.

در مکان دیگری حضرت استراحت می نمودند که در آنجا ستون سریر که به معنای «تخت» است قرار دارد.

گنبد سازی/گلدسته سازی/گنبد و گلدسته

مسئله جالب توجّهی که وجود دارد آنست که این مکانها برای کار مشخصی بود، لیکن در هنگام نماز از همه آنها برای برگزاری نماز جماعت استفاده می شد.

امروزه نیازمندیهای مساجد به تناسب افزایش یافته که با توجّه به شرائط کنونی لازم است آن نیازها در ساخت و معماری مساجد لحاظ شود، در غیر این صورت همواره مساجد دارای مشکل خواهند بود.

مواردی که به نظر می رسد در طرّاحی و معماری مساجد فعلی باید مورد عنایت باشد، در دو بخش نیازمندیهای جانبی و نیازمندیهای داخلی مطرح می شود